Şehirlerde kediler insanlarla yoğun bir şekilde etkileşim içinde oldukları için farklı hastalıkların taşınması ve insanlara bulaşması mümkündür. Kedilerden insanlara bulaşabilecek bazı hastalıklar:
Toksoplazmozis: Toxoplasma gondii adlı bir parazit tarafından neden olunan bu hastalık, genellikle kedilerin dışkısıyla bulaşır. Kediler, bu paraziti etrafda bulunan fare lerden alırlar. Genellikle bağışıklığı güçlü insanlarda belirtisiz geçerken, bağışıklık sistemi zayıf olanlarda ve hamile kadınlarda ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Kedi Tırmığı Hastalığı: Bartonella henselae adlı bir bakteri türü tarafından neden olur. Kediler arasında yaygın olan bu bakteri, bir kedi tarafından çizilme veya ısırılma sonucu insana bulaşabilir. Bu durum genellikle şişmiş lenf bezleri, ateş ve genel halsizlik gibi belirtilerle kendini gösterir.
Kedi İç Paraziti: Taenia taeniaeformis adlı bir solucan türünün neden olduğu bu durum, kediden insana bulaşabilir. Bu solucanlar genellikle kedinin bağırsaklarında yaşarlar ve dışkı yoluyla atılırlar. İnsanlar bu dışkıyla temas ettikten sonra ağızlarına ellerini götürerek solucanların bulaşmasına neden olabilirler.
Rabia (Kuduz): Kuduz, kediler dahil olmak üzere birçok hayvandan insana bulaşabilen ölümcül bir hastalıktır. İnsanlara genellikle bir hayvanın ısırması veya tükürüğü ile temas sonucu bulaşır.
Campylobacter Enfeksiyonu: Kedilerde bulunan Campylobacter jejuni adlı bir bakteri türü, genellikle kedilerin dışkısında bulunur ve genellikle kontamine edilmiş su veya gıda yoluyla bulaşır. Bu durum genellikle ishal, kramplar, karın ağrısı ve ateşe neden olur.
Salmonellozis: Salmonella, kedilerden insanlara bulaşabilen bir başka bakteri türüdür. Bu bakteri genellikle dışkıda bulunur ve genellikle kirlenmiş gıda veya su yoluyla bulaşır. Salmonellozis, ishal, ateş ve karın krampları gibi semptomlara neden olabilir.
Cryptosporidiosis: Cryptosporidium adlı bir parazit türü, genellikle kedilerin dışkısında bulunur ve kontamine su veya gıda yoluyla bulaşabilir. Bu parazit, ishal, mide krampları, bulantı ve kusma gibi semptomlara neden olabilir.
Ringworm (Dermatofitoz): Ringworm, bir çeşit deri mantarıdır ve kedilerden insana geçebilir. Enfekte bir kedi ile temas etmek genellikle bu mantarın bulaşmasına neden olur. Belirtileri arasında kırmızı, dairesel, kaşıntılı bir döküntü bulunur.
Giardiasis: Giardia lamblia adlı bir parazit türü, genellikle kedilerin dışkısında bulunur ve kontamine su veya gıda yoluyla bulaşabilir. Bu parazit, ishal, mide krampları, gaz ve kilo kaybına neden olabilir.
Leptospirozis: Leptospira adlı bir bakteri türü, kediler dahil çeşitli hayvanlardan insana bulaşabilir. Bu bakteri genellikle hayvanların idrarında bulunur ve kontamine su veya toprak yoluyla bulaşır. Leptospirozis, ateş, titreme, baş ağrısı, kas ağrıları, kırmızı gözler ve deri döküntüsü gibi belirtilere neden olabilir.
Kene Kaynaklı Hastalıklar: Kediler, Lyme hastalığı ve diğer kene kaynaklı hastalıkların taşıyıcıları olabilir. Bu hastalıklar, bir kene ısırığı yoluyla insana bulaşabilir. Kene kaynaklı hastalıkların belirtileri genellikle ateş, baş ağrısı, kas ve eklem ağrıları ve döküntülerdir.
Kene Parazitozu (Piroplazmozis): Kediler, bu hastalığı kene ısırığıyla alırlar ve ısırıldıkları kişiye bulaştırabilirler. Genellikle ateş, halsizlik, kas ağrıları ve baş ağrısı gibi belirtiler verir.
Psittakoz (Papağan Hastalığı): Psittakoz, Chlamydophila psittaci adlı bir bakteri türü tarafından neden olunan bir hastalıktır. Genellikle kuşlarda görülürken, kediler de bu hastalığa yakalanabilir ve bu bakteriyi insanlara bulaştırabilirler. Semptomlar genellikle ateş, titreme, baş ağrısı ve kas ağrısı gibi grip benzeri belirtileri içerir.
Kedi Biti ve Pireleri: Kedilerde bulunan bit ve pireler, çeşitli hastalıkların taşıyıcısı olabilir. Bu parazitler, kediden insana geçebilir ve ısırıklar veya döküntüler yoluyla belirtilere neden olabilir.
Q Ateşi (Coxiella burnetii): Bu bakteri genellikle farm hayvanları ve kene türlerinde bulunur, ancak bazen kedilerde de bulunabilir. Kediler bu bakteriyi dışkı, idrar, doğum ürünleri ve süt yoluyla bulaştırabilirler. Enfekte kişiler genellikle yüksek ateş, şiddetli baş ağrısı, mide rahatsızlıkları, kırgınlık ve kas ağrıları gibi belirtiler yaşarlar.
Tüberküloz: Mycobacterium tuberculosis tarafından neden olan bu hastalık, genellikle insanlarda bulunur ancak bazen kedilerde de bulunabilir ve bulaştırabilir. Tüberküloz genellikle solunum yoluyla bulaşır ve öksürük, kilo kaybı, halsizlik ve gece terlemeleri gibi belirtiler gösterir.
Kedilerden insanlara bulaşan hastalıkların çoğunu önlemek için genel hijyen uygulamaları yeterlidir. Kedilerinizi düzenli olarak veteriner hekim kontrolünden geçirmek, onların sağlıklı olmasını sağlar ve böylece hastalıkların yayılma riskini azaltır. Kedilerle doğrudan temas ettikten sonra ellerinizi yıkamak, ayrıca kedi dışkısıyla doğrudan temas etmekten kaçınmak önemlidir. Bu, özellikle hamile kadınlar, yaşlılar, çocuklar ve bağışıklık sistemi zayıflamış kişiler için önemlidir, çünkü bu gruplar genellikle bu hastalıklardan daha fazla etkilenebilirler. Ayrıca, hayvanlarınızın sağlıklı bir diyet yediklerini ve düzenli egzersiz yaptıklarını da kontrol etmek önemlidir.
Yukarıda belirtilen hastalıkların birçoğu önlenebilir veya yönetilebilir. Kedilerle etkileşimde bulunan insanların, özellikle de bağışıklık sistemi daha zayıf olanların, bu riskleri anlamaları önemlidir. Evcil hayvanlarınızın düzenli veteriner kontrollerini yaptırmak ve evcil hayvanınızın çevresini temiz tutmak, bu hastalıkların bulaşmasını önlemenin en iyi yoludur. Kedilerle temas ettikten sonra ellerinizi yıkamak ve ağız, burun ve gözlerinize dokunmamak da önemlidir.
Sokak kedileriyle evde yaşayan kediler arasında enfeksiyon açısından farklar:
Evde yaşayan evcil kediler ile sokak kedileri arasında insanlara bulaştırabilecekleri hastalıklar açısından bazı farklılıklar vardır. Bu farklılıklar genellikle bakım ve yaşam koşullarından kaynaklanır.
Evcil kediler genellikle düzenli veteriner bakımı alır, aşılanır ve iç/dış parazit kontrolleri düzenli olarak yapılır. Bu nedenle, evcil kediler genellikle insanlara bulaşabilecek hastalıkları taşıma oranları daha düşüktür.
Bunun aksine, sokak kedileri genellikle düzenli veteriner bakımı almazlar ve yaşam koşulları daha zor olduğu için çeşitli hastalıklara karşı daha savunmasızdırlar. Sokak kedileri daha fazla parazit, bakteri ve virüs taşıma potansiyeline sahip olabilirler. Örneğin, kuduz, tüberküloz ve bazı parazitler sokak kedilerinde daha yaygın olabilir.
Bununla birlikte, evcil veya sokak kedisi olması ne olursa olsun, her tür kedi insanlara hastalık bulaştırabilir. Bu, kedinin sağlık durumu ve genel hijyen uygulamalarına bağlıdır. Her iki durumda da, insanların kedi dışkısıyla temas etmekten kaçınması, ellerini düzenli olarak yıkaması ve kedinin genel sağlık durumuna dikkat etmesi önemlidir.
Kedilerle etkileşim halindeyken, özellikle sokak kedileriyle, dikkatli olmak ve temel hijyen kurallarına uymak önemlidir. Herhangi bir kediyle etkileşime geçmeden önce, özellikle sokak kedileriyle, veterinerinize danışmak ve gerekli önlemleri almak her zaman en iyi yoldur.
Sokak kedisi sahiplenmeyi düşünen bir kişi aşağıdaki adımları izlemeli:
Veteriner Ziyareti: Kediyi ilk olarak bir veteriner hekim tarafından kontrol ettirmek önemlidir. Veteriner hekim, kedinin genel sağlık durumunu değerlendirecek, herhangi bir hastalığın veya parazitin varlığını kontrol edecek ve gerekli aşıları yapacaktır. Veteriner, ayrıca, kediyi kısırlaştırma veya kastrasyon için programlayabilir; bu, sokak kedilerinin çoğalmasını kontrol altına almanın önemli bir yoludur.
Parazit Kontrolü: Veteriner hekim, kedinin dış ve iç parazitler için kontrol edecektir. Gerekli durumlarda, veteriner hekim, kedinin parazitlerden arındırılması için gerekli ilaçları verecektir.
Aşılar: Kedilerin belirli hastalıklara karşı aşılanması gerekmektedir. Veteriner hekim, aşı programını belirleyecek ve uygulayacaktır. Kuduz, panleukopeni (kedi distemper), rinotrakeitis ve kedi lösemi virüsü (FeLV) gibi hastalıklar için aşılar genellikle önerilir.
Hijyen: Kedinin yaşayacağı alanın temiz olması önemlidir. Kediler genellikle temiz canlılardır ve kendi alanlarının düzenli ve temiz olmasını isterler. Kedinin tüylerini düzenli olarak taramak ve kedi kum kabını sık sık temizlemek, hem kedinin hem de evin diğer sakinlerinin sağlığı açısından önemlidir.
Kediyi Karantinaya Almak: Eğer evde başka evcil hayvanlar varsa, yeni gelen sokak kediyi bir süreliğine karantinada tutmak önemlidir. Bu, diğer evcil hayvanların potansiyel hastalıklara maruz kalmasını önleyecektir.
Beslenme: Kedinin dengeli ve sağlıklı bir diyet alması önemlidir. Veterineriniz, kedinin yaşına ve sağlık durumuna bağlı olarak özel bir diyet önerisi yapabilir.
Kedilerle yaşamanın pek çok sevinci vardır ve sokak kedilerine bir ev vermek, onları zorlu sokak yaşamından kurtarabilir. Ancak, her türlü evcil hayvan sahiplenirken, yeni hayvanın sağlık ve bakım gereksinimlerinin karşılanmasının gerekliliğini unutmamak önemlidir.
